အာဂ်ႏၱာႏွင့္ဧလုိရာသုိ႔ တမ္းျခင္း (၂)

ျမန္မာျပည္က က်ဳိက္ထီး႐ုိးဘုရားနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ ဟန္ပန္ကေတာ့ အထမ္းသမားမ်ား ျဖစ္တယ္။ ေတာင္ထိပ္သုိ႔ မတက္ႏုိင္တဲ့ သက္ႀကီး ရြယ္အုိသမားမ်ားကုိ သစ္သားခံုနဲ႔ ထမ္းေပးျခင္း ျဖစ္တယ္။ ကုလားထုိင္ေျခ ေလးဘက္ေလးတန္ကုိ အေနေတာ္ ၀ါးလံုးႀကီး ၂-လံုးနဲ႔ ႀကိဳးသုိင္း ခ်ည္ေႏွာင္ထားတယ္

15/ 01/ 2012

ညတုန္းက အေတြးနယ္လြန္လုိ႔ လြယ္လြယ္နဲ႔ အိပ္မေပ်ာ္ခဲ့လုိ႔လား။ ဒါမွမဟုတ္ ခရီးပန္းထားတဲ့အရွိန္ေၾကာင့္ ကုလားေသ ကုလားေမာ အိပ္ေပ်ာ္ခဲ့လုိ႔လား၊ သိပ္ေတာ့ မေသခ်ာ။ ႏုိးတစ္၀က္ အိပ္မက္နဲ႔လား၊ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေမာက်ခဲ့သည္လား၊ သိပ္ေတာ့ မေရရာ။ ဖုန္းျမည္သံ ၾကားလုိက္ရမွ အိပ္ရာက ထျဖစ္ေတာ့တယ္။ ဖုန္းကုိ ထကုိင္လုိက္ေတာ့ မြန္ဘုိင္းမွာ ရွိတဲ့ ဒကာတစ္ဦးက အာဂ်ႏၱာကုိ ခပ္ေစာေစာ သြားဖုိ႔သင့္တဲ့ အေၾကာင္း လွမ္းၿပီး အၾကံေပးတာပါ။ ေတာ္ေသးတယ္၊ သူက လွမ္းႏႈိးလုိက္သလုိ ျဖစ္လုိ႔။ နာရီကုိ လွမ္းၾကည့္လုိက္ေတာ့ ၇-နာရီေတာင္ခြဲေနပါၿပီ။ ေဘးႏွစ္ဘက္ႏွစ္ခ်က္မွာ ရွိတဲ့အခန္းေတြကုိ သြားဖြင့္ၾကည့္ေတာ့ ေလာ့ဂ္ခ်ထားတုန္း ရွိတယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေနဆဲ သေဘာပါပဲ။ မ်က္ႏွာအရင္သစ္၊ သြား အရင္တုိက္ၿပီးမွ ေဘးခန္းက တံခါးေတြကုိ လွမ္းေခါက္လုိက္တယ္။ အားလံုး ကမန္းကတန္း ထလုိက္ၾကတယ္။ ၈-နာရီအတိ ဒီက ထြက္မယ္လုိ႔ တပ္လွန္႔လုိက္တယ္။ မနက္ေစာေစာ ၿငိမ္သက္ေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ဟာ မ်က္ႏွာသစ္သံ၊ ေရခ်ဳိးသံ၊ သန႔္စင္သံေတြနဲ႔ ဆူညံအသက္၀င္လာတယ္။

အာဂ်ႏၱာကုိ ေရာက္ဖုိ႔ရာ ေအာ္ရန္းဂဗတ္ၿမိဳ့ကေန ၂-နာရီနီးပါး ကား ေမာင္းရဦးမယ္။ မနက္ ၉-နာရီတိတိမွာ အာဂ်ႏၱာ လုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးကုိ စဖြင့္မယ္ဆုိေတာ့ ဒီကေန ၇-နာရီအခ်ိန္ေလာက္ ထြက္မွ ေတာ္ကာက်မယ္ေလ။ သုိ႔ေပမယ့္ အိပ္ရာထ ေနာက္က်လုိ႔ ခရီးက ဖင့္သြားရေပၿပီ။ ကားဆရာကေတာ့ ၁-နာရီခြဲနဲ႔အေရာက္ ေမာင္းေပးမယ္လုိ႔ ကတိေပးေလရဲ့။ နံနက္စာေတာင္ စားဖုိ႔ အခ်ိန္မေပးႏုိင္ေတာ့ဘဲ ကားေပၚ ကတုိက္က႐ုိက္ တက္၊ တည္းခုိရာ ဟုိတယ္ကေန တန္းထြက္ၾကရတယ္။ ကားဆရာဘက္က တာ၀န္ ေၾကရွာပါတယ္။ သူ ေပးထားတဲ့ ကတိအတုိင္းပါပဲ အာဂ်ႏၱာဂိတ္၀ကုိ ၉း၃၀ နာရီတိတိ ေရာက္ရွိသြားတယ္။ ဂိတ္၀နားက ဆုိင္တစ္ဆုိင္မွာ မနက္စာ သံုးေဆာင္ၾကတယ္။ သံုးေဆာင္တယ္ဆုိေပမယ့္ ဇိမ္က်က်မဟုတ္ဘဲ စြန္ငွက္သုတ္သလုိ ခပ္သြက္သြက္နဲ႔ စားေသာက္လုိက္တာပါ။ ေတာင္ေျခကေန အာဂ်ႏၱာလုိဏ္ဂူသုိ႔ ေရာက္ဖုိ႔ရာ ၁၅ မိနစ္ ေလာက္ ေနာက္ထပ္ ခရီးဆက္ရဦးမယ္။ က်ဳိက္ထီး႐ုိးေစတီေတာ္လုိ ေတာင္ေျခ အတက္လမ္းေတြ မတ္ေစာက္မေနေပမယ့္ ဘုရားဖူး ကားႀကီးငယ္မ်ားကုိ တက္ခြင့္မေပးပါ။ အာဂ်ႏၱာ ေဂါပကမွေန စီစဥ္ေပးတဲ့ ဘတ္(စ္)ကားႀကီးမ်ားနဲ႔သာ လက္မွတ္ျဖတ္ စီးနင္းလုိက္ပါခြင့္ ရၾကပါတယ္။ လုိဏ္ဂူေတာ္ရဲ့ အတက္လမ္း၀ ေရာက္ရွိတဲ့အခ်ိန္ကား မနက္ ၁၀ နာရီ ထုိးလုေနပါၿပီ။ မနက္ခင္းမွာ အေအးဓာတ္ေတြ သင္းေနေပမယ့္ အခုလုိ ေနျမင့္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ေလနဲ႔အတူ အပူဓာတ္ေတြက ကပ္ပါလာၿပီ။ ပူေပမယ့္ မမႈအား၊ လုိဏ္ဂူေတာ္သုိ႔ ေရာက္ဖုိ႔သာ ေဇာအားက ထက္သန္ေနၾကတယ္မုိ႔လား။

အာဂ်ႏၱာ-ဟာ ေခ်ာက္ကမ္းပါးကုိ ပုိင္းျဖတ္ၿပီး ထုဆစ္ထားသည့္ ဂူအမ်ဳိးအစားမုိ႔လုိ႔ လုိဏ္ဂူေတာ္ ၀င္ေပါက္ဟာ ေတာင္ထိပ္မွာ တည္ရွိေနတယ္။ ေတာင္ထိပ္ေပၚ ေရာက္ေအာင္ အရင္ ေလွ်ာက္တက္ရေသးတယ္။ ေတာင္ထိပ္ တက္လမ္းကုိ ေက်ာက္ေလွခါးထစ္မ်ားနဲ႔ တစ္ထစ္ခ်င္းစီ ပံုေဖာ္ ထုဆစ္ထားသည္။ ေဘးႏွစ္ဘက္ႏွစ္ခ်က္ကုိ လက္ရန္းအျဖစ္ က်န္ရစ္ေနေအာင္ အလယ္က ေက်ာက္ေဆာင္ႀကီးကုိပဲ ေလွကားထစ္ ပံုေဖာ္ထားျခင္း ျဖစ္တယ္။ ေဘးႏွစ္ဘက္ကုိ မူလအတုိင္း ခ်န္ထားခဲ့သည္။ ေျမသားလမ္း မဟုတ္သျဖင့္ ေျမၿပိဳမွာကုိ မေၾကာက္ရသလုိ အဂၤေတလမ္း မဟုတ္ျပန္သျဖင့္ ေျခေခ်ာ္မွာကုိလည္း မေၾကာက္ရေပ။ ျမန္မာျပည္က က်ဳိက္ထီး႐ုိးဘုရားနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ ဟန္ပန္ကေတာ့ အထမ္းသမားမ်ား ျဖစ္တယ္။ ေတာင္ထိပ္သုိ႔ မတက္ႏုိင္တဲ့ သက္ႀကီး ရြယ္အုိသမားမ်ားကုိ သစ္သားခံုနဲ႔ ထမ္းေပးျခင္း ျဖစ္တယ္။ ကုလားထုိင္ေျခ ေလးဘက္ေလးတန္ကုိ အေနေတာ္ ၀ါးလံုးႀကီး ၂-လံုးနဲ႔ ႀကိဳးသုိင္း ခ်ည္ေႏွာင္ထားတယ္။ ၀ါးလံုးရဲ့ အစြန္ေလးဘက္မွာ အထမ္းသမား ေလးေယာက္က ၀င္ထမ္းတယ္။ အခမဲ့ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အထမ္းခ ေပးရတယ္။ တစ္ေယာက္ကုိ (အထမ္းသမား ေလးေယာက္ ထမ္းတင္ရသျဖင့္) ၆၀၀-႐ူပီး ယူသည္ဟု သိရွိရသည္။

အာဂ်ႏၱာလုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးရဲ့ တည္ရွိပံုကေတာ့ ထူးဆန္းတယ္။ အျမင္လည္း ဆန္းေနတယ္။ ဘယ္ေနရာမွာမွ မျမင္ဘူး မေတြ႔ဘူးခဲ့ပါ။ ပေစာက္ပုံသဏၭာန္လုိ (ေလးကုိင္းသဏၭာန္လည္း ေျပာလုိ႔ရတဲ့) ေ၀့၀ုိက္ေနတဲ့ ေက်ာက္သားအတိ ေခ်ာက္ကမ္းပါးကုိ ျဖတ္ခ်ကာ ဂူအျဖစ္ တီထြင္ဖန္တီးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဂူရဲ့ပုံစံကေတာ့ အေခါင္းမဟုတ္ဘဲ အပိတ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခ်ာက္ကမ္းပါးရဲ့ ထိပ္နားေလး (ေလးခ်ိဳးသံုးခ်ဳိးေလာက္) မွာ ေက်ာက္ေဆာင္ကုိ ထြင္းျဖတ္ကာ ေလွ်ာက္လမ္းအျဖစ္ ဖန္တီးထားၿပီး ေလွ်ာက္လမ္းရဲ့ အတြင္းပုိင္းကုိ ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေဆာင္ေတြအျဖစ္ ေဖာက္ထြင္း ထုဆစ္ထားျခင္းပါ။ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ရွိ ဟုိဘက္ေက်ာက္ေတာင္ကား ၀လံုးကုိ အလယ္ျဖတ္ထားသလုိ အာဂ်ႏၱာရဲ့ လုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးကုိ ေ၀့၀ုိက္ ပတ္ထားျပန္တယ္။ သုိ႔မုိ႔လုိ႔ ေက်ာက္ေတာင္ ႏွစ္ခုၾကားရွိ ေခ်ာက္ကမ္းပါး အေပၚပုိင္း ပတ္ပတ္လည္တြင္ လုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီး တည္ရွိၿပီး ေအာက္ေျခ ပတ္ပတ္လည္တြင္ စမ္းေခ်ာင္းကေလး သြယ္၀ုိက္ စီးဆင္းေနတယ္။ ေလွ်ာက္လမ္း (သုိ႔မဟုတ္) ၀ရံတာကေန ေအာက္ေျခရွိ စမ္းေခ်ာင္းေလးကုိ ငံု႔ၾကည့္ပါက အသည္းတယားယားနဲ႔ ဘယာနက ရသကုိ ေပၚလြင္ေစတယ္။

ေလွ်ာက္လမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ လုိဏ္ဂူေတာ္ေပါင္း ၃၀ ရွိတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ တစ္ခုကား အၿပီးသတ္ မတည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ ၾကည့္႐ႈ လွည့္လည္ႏုိင္တဲ့ ဂူေပါင္းကေတာ့ ၂၉ တိတိပါ။ ၂၉-ဂူထဲတြင္ ၁၆ ဂူကေတာ့ ဂူရဲ့နံရံနဲ႔ မ်က္ႏွာၾကက္မွာ ေရွးေခတ္ကတည္းက ေရးဆြဲခ်ယ္သခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီးကားမ်ား ၾကြင္းက်န္ဆဲျဖစ္ၿပီး ၁၃-ဂူကေတာ့ ေျပာင္တလင္းခါ သြားပါၿပီ။ ရာသီဥတုဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးသြားတယ္လုိ႔ ယဥ္ေက်းမႈဌာနက ဆုိတယ္။ လက္ရာအေျမာက္ဆံုးျဖစ္တဲ့ လုိဏ္ဂူေတာ္ ၅-ခုကုိကား မပ်က္စီးေအာင္ ထိမ္းသိမ္းထားဆဲပါ။ ယင္းတုိ႔မွာ နံပါတ္ ၁၊ ၂၊ ၁၆၊ ၁၇ ႏွင့္ ၂၉ တုိ႔ျဖစ္တယ္။ ဒီလုိဏ္ဂူေတာ္ ၅-ဂူကုိ အေမွာင္ခ်ထားၿပီး၊ မီးေရာင္ မစူးရွတဲ့၊ အလင္းလည္း မျပန္ႏုိင္တဲ့ လွ်ပ္စစ္မီးနဲ႔ ထြန္းထားတယ္။ အခ်ဳိ႔ေနရာကား မွိန္ပ်ပ်သာ ျမင္ရၿပီး အခ်ဳိ႔ေနရာကား လံုး၀ ေမွာင္ေနတယ္။ ထုိင္ေတာ္မူ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ အမ်ားစုကုိ ဓာတ္မီးျဖင့္သာ ထုိးၾကည့္ကာ ဖူးေမွ်ာ္ရရွာတယ္။ ဓာတ္မီးျဖင့္ ၾကည့္ရႈခြင့္ေပးေသာ္လည္း ဖလက္မီးျဖင့္ ဓာတ္ပံု ႐ုိက္ခြင့္မရွိပါ။ အေစာင့္အၾကပ္ ထူထပ္စြာ ခ်ထားသည္။ အေကာင္းတကာ့ အေကာင္းဆံုး လက္ရာျဖစ္တဲ့ ဂူနံပါတ္ ၁-ကုိေတာ့ ၀င္ၾကည့္ခြင့္ရဖုိ႔ လက္မွတ္အပါအ၀င္ အေထာက္အထားမ်ား ျပရတယ္။ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား ျဖစ္ပါက ပတ္စ္ပုိ႔ပါ ျပရပါတယ္။

လုိဏ္ဂူေတာ္မ်ားကုိ စံုေအာင္ ၾကည့္႐ႈပါက အနည္းဆံုး ၂-နာရီေလာက္ အခ်ိန္ေပးရပါမည္။ ေစ့ေစ့စပ္စပ္ ၾကည့္မယ္၊ မွတ္တမ္းဓာတ္ပံုပါ ႐ုိက္မယ္ဆုိရင္ ၃-နာရီေက်ာ္ ၾကာႏုိင္ပါတယ္။ ဂုိက္ (ဧည့္လမ္းညႊန္) နဲ႔ ရွင္းျပခုိင္းၿပီး သမုိင္းအေနနဲ႔ ေလ့လာပါက တစ္နပ္စာအျပည့္ အခ်ိန္ေပးရမွာပါ။ တုိ႔အဖြဲ႔ကေတာ့ ေရွးေဟာင္းသုေတသနလုိ ဃနေသခ်ာစြာ မေလ့လာေတာ့ဘဲ လက္ရာနဲ႔ ပုံသဏၭာန္ေလာက္ကုိသာ ၾကည့္႐ႈသျဖင့္ အခ်ိန္ ၂ နာရီခြဲေလာက္သာ သံုးလုိက္တယ္။ မသြားခင္ကတည္းက သမုိင္းေၾကာင္း အနည္းအက်ဥ္းကုိ တီးမိေခါက္မိေနသျဖင့္ အဓိကက်တဲ့ ဂူေတာ္ကုိ အေသအခ်ာၾကည့္၊ မွတ္တမ္းတင္ၿပီး၊ က်န္သာမန္ဂူမ်ား (ေက်ာင္းေဆာင္ေလာက္သာ ရွိတဲ့ ဂူေတြ) ကုိ ခပ္သြက္သြက္ ၾကည့္လုိက္တယ္။ အျပန္လမ္းမွာမွ လုိဏ္ဂူေတာ္ ေတာင္ေျခရွိ ဟုိတယ္တစ္ခုတြင္ ေန႔လည္စာ စားသံုးလုိက္ၾကတယ္။ ေတာင္ေျခမွ အထြက္ကားကုိ တက္စီးၿပီး ဘုရားဖူးကားမ်ား ရပ္တဲ့ေနရာကုိ ျပန္လာၾကတယ္။ အမွတ္တရ ၀ယ္ျခမ္းစရာ ရွိသည္မ်ားကုိ နာရီ၀က္ေလာက္ အခ်ိန္ျဖဳန္းၿပီး မြန္းလြဲ ၂-နာရီေလာက္တြင္ အာဂ်ႏၱာကုိ ႏႈတ္ဆက္ ခြဲခြါခဲ့ၾကပါတယ္။

ေက်ာက္ေတာင္ကုိ ေက်ာင္းေဆာင္အျဖစ္ အခန္းဖြဲ႔၊ အခန္းကြက္လပ္ကုိ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္အျဖစ္ ထုဆစ္၊ အခန္းေထာက္ တုိင္လံုးေတြကုိ လင္းႏုိ႔ေတာင္ ဆြဲခ်၊ ယက္မေတြကုိ ကႏုတ္ပန္း ထြင္း၊ နံရံနဲ႔ အတြင္းပုိင္းကုိ ေဆးသား ေဖ်ာ္၊ ယင္းအေပၚ ဇာတ္နိပါတ္ေတာ္နဲ႔ သ႐ုပ္ေဖာ္... ဒီလုိ ဘက္စံု ေတာ္ခဲ့ၾကတဲ့ ပန္းေတာ့၊ ပန္းတေမာ့၊ ပန္းပု၊ ပန္းခ်ီ ဆရာႀကီးမ်ား၊ ေရွးေခတ္က အေမြအႏွစ္ေပး အႏုပညာသမားေတြကုိ အံ့ၾသခ်ီးမြမ္းရင္း အျပန္လမ္းကုိ တတမ္းတမ္း တမ္းတရင္း အာဂ်ႏၱာႏွင့္ဧလုိရာ တမ္းျခင္း ကုိ နိဂုံးကမၸတ္ အဆံုးသတ္ပါရေစ…..။

အာဂ်ႏၱာႏွင့္ဧလုိရာသုိ႔ တမ္းျခင္း (၁)

အဲ.. အေသအခ်ာ ေျပာႏုိင္တာကေတာ့- ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအဖုိ႔ သမုိင္းအျဖစ္ တြင္ရစ္ေနေအာင္ သြားသင့္ လည္ပတ္သင့္သည့္ ေနရာျဖစ္သည္ကုိကား အမွန္ပါေပ။ သီဟုိဠ္၊ အိႏၵိယဆုိတဲ့ေဒသေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ့ အထြဋ္အျမတ္ ေနရာျဖစ္သလုိ၊ ဘယ္ဗုဒၶစာေပ အေရးအသားကမွလည္း ဒီႏုိင္ငံေတြရဲ့ ေနာက္ခံသမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ ကင္းကြာလုိ႔ မရပါ။

14/ 01/ 2012

ဒီကေန႔ ခရီးထြက္ျဖစ္ျပန္တယ္။ ဒီခရီးက တမင္ထြက္တဲ့ ခရီးမဟုတ္သလုိ၊ သက္သက္ အလည္အပတ္ သြားတဲ့ခရီးလည္း မဟုတ္ပါ။ ေရာင္းရင္းေဟာင္းေတြ ေရာက္လာလုိ႔ လုိက္ပုိ႔ရတဲ့ခရီးပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဆယ္ရက္ သာသာေလာက္ကမွ အေဖာ္ေကာင္း ရကာ ရတနာဂီရိဆီ ခရီးထြက္ခဲ့ေသးတယ္။ အဲဒီ မီးအရွိန္က မမွိန္ေသးလုိ႔လား၊ ခရီးထြက္ေနရမယ့္ ဇာတာက တစ္ပတ္လည္လာလုိ႔လား မေျပာတတ္ပါ၊ ဒီသကၠရာဇ္ ၂၀၁၂ မွာ မိမိအတြက္ ခရီးသြားႏွစ္ ျဖစ္ေနတယ္။ အခုမွ ဇန္န၀ါရီလပဲ ရွိေသးတာ၊ ညဥ့္အိပ္ခရီးက ႏွစ္ခါေတာင္ ရွိသြားပါၿပီ။

ခရီးထြက္တာ၊ အလည္အပတ္ ေလွ်ာက္သြားတာ အထူးအဆန္းေတာ့ မဟုတ္ေပမယ့္ ျပည္ပႏုိင္ငံမွာ စာသင္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္အဖုိ႔ေတာ့ “မေယာင္ရာ ဆီလူး” က်ေနသလားလုိ႔ပါ။ ဒါ့အျပင္ ခရီးထြက္ရင္ အာ႐ုံေတြ ေထြျပားတယ္၊ စာဘက္ စိတ္၀င္စားမႈ ေလွ်ာ့သြားတတ္တယ္မုိ႔လား။ စာကုိ ပုိလုပ္ဖုိ႔ ဆုိၿပီး ၂၀၁၀ နဲ႔ ၂၀၁၁ မွာ မယ္မယ္ရရ ဘယ္မွ ခရီးမထြက္ျဖစ္ခဲ့ဘူး။ အဲ… အသိဧည့္သည္ လံုး၀ ေရာက္မလာလုိ႔ ခရီးထြက္ လုိက္ပုိ႔ မျဖစ္တာ ေျပာရင္ ပုိမွန္ေနမလားပဲ။ သားေကာင္မရလုိ႔ က်ားဥပုသ္ေစာင့္တာပဲ ေျပာေျပာ၊ ထမင္းအုိးေမွာက္လုိ႔ ေရႊမုေ႒ာကုိပဲ လွဴလုိက္ၿပီ ဆုိဆုိ၊ ေက်ာင္းစာ တစ္ခုတည္းနဲ႔ လံုးခ်ာလပတ္ လည္ခဲ့တဲ့ႏွစ္လုိ႔ ေျပာအားရွိတာေတာ့ အမွန္ပါ။

ဆုိရရင္ သီရိလကၤာ (သီဟုိဠ္ကၽြန္း) မွာ ေက်ာင္းစတက္တဲ့၂၀၀၆ ကေန ၂၀၀၉ ေတာက္ေလွ်ာက္ ထြက္လုိက္တဲ့ခရီးေတြ မုိင္ေပါင္းကုေဋ။ အဲ… ေယာင္လုိ႔။ အဲလုိ မဟုတ္ေတာင္ ကီလုိမီတာေပါင္း ေထာင္ေသာင္းခ်ီ။ တမင္ခရီးထြက္ခ်င္စိတ္ သိပ္မႀကီးမားလွေပမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြက ဖန္လာေတာ့ ထြက္ကုိ ထြက္လုိက္ရတယ္။ တစ္ပါးတည္းေကာ၊ အေဖာ္နဲ႔ေရာ၊ ဂုိက္အျဖစ္နဲ႔ပါ သြားလိုက္တဲ့ခရီးက အစုံပါပဲ။

ဒါေပမယ့္ သြားခဲ့ဖူးတဲ့ခရီးေတြက အေမရိကားတုိ႔ ဥေရာပတုိ႔ မဟုတ္ခဲ့ပါ။ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားလည္း မေနပါ။ ေခတ္အျမင္နဲ႔ တုိင္းထြာမယ္ ဆုိရင္ေပါ့။ ေရာက္ခဲ့ဖူးတဲ့ ေနရာေတြက အေရွ႔ေတာင္နဲ႔ ေတာင္အရွ ႏုိင္ငံေတြမွ်သာ။ စြန္႔စားတဲ့ခရီးလည္း မဟုတ္သလုိ၊ အံ့ခ်ီးဘနန္း ႏုိင္ငံေတြလည္း ပါမေနပါ။ သာမန္ လူသားတုိင္း သြားႏုိင္တဲ့ ခရီးေတြမွ်သာ။ အဲ.. အေသအခ်ာ ေျပာႏုိင္တာကေတာ့- ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအဖုိ႔ သမုိင္းအျဖစ္ တြင္ရစ္ေနေအာင္ သြားသင့္ လည္ပတ္သင့္သည့္ ေနရာျဖစ္သည္ကုိကား အမွန္ပါေပ။ သီဟုိဠ္၊ အိႏၵိယဆုိတဲ့ေဒသေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ့ အထြဋ္အျမတ္ ေနရာျဖစ္သလုိ၊ ဘယ္ဗုဒၶစာေပ အေရးအသားကမွလည္း ဒီႏုိင္ငံေတြရဲ့ ေနာက္ခံသမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ ကင္းကြာလုိ႔ မရပါ။ ဗုဒၶဂယာ- ဘုရားပြင့္ေတာ္မူရာ ေနရာ၊ မဟာေစတီ - ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ့ စံနမူနာ ေစတီေတာ္- ဒါေတြဟာ သြားလည္ပတ္သင့္႐ုံသာမက သံေ၀ဂ ပြားမ်ားႏုိင္ေအာင္ စိတ္ႏွလံုး သြင္းထားရမယ့္ ေနရာေတြလည္း ျဖစ္တယ္။ အဲလုိ ႏွလံုးသြင္းမႈနဲ႔ပဲ ဗုဒၶဂယာကုိ ၃-ေခါက္ထက္မနည္း အေရာက္ သြားဖူးခဲ့တယ္။ ဗုဒၶဂယာဆုိလုိ႔ ဘုရားပြင့္တဲ့ ေနရာ တစ္ခုတည္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အမ်ားသူငါ သြားေရာက္လည္ပတ္သလုိပါပဲ၊ အ၀ိဇဟိတ ၈-ဌာနတုိ႔ သံေ၀ဇနိယ ၄-ဌာနတုိ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။

ယင္းအျပင္ အေသာကဘုရင္ရဲ့ မူရင္းလက္ရာ ပုိဗာၿမိဳ့က ဗိသုကာပညာရပ္နဲ႔ ကမၻာေက်ာ္ေနတဲ့ ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ကုိလည္း အေျပးအလြား သြားလုိက္တာပါပဲ။ အျမင္မေတာ္ ဆင္ျဖဴေတာ္နဲ႔ ခေလာက္လုိ႔ပဲ ဆုိဆုိ၊ အျမင္မေကာင္း ဘုန္းႀကီးနဲ႔ ဦးေဆာင္းပဲ ေျပာေျပာ၊ ကမၻာေက်ာ္ အခ်စ္ဗိမာန္ တည္ရွိရာ အဂၢရာက တပ္ခ်္မဟာကုိလည္း လက္မလြတ္ပဲ ဇြတ္လည္ပတ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ခုတစ္ခါ ခရီးထြက္ရျပန္တယ္။ ခုတစ္ေခါက္ ခရီးက မထြက္မျဖစ္ ထြက္ကုိထြက္ရမယ့္ ခရီးျဖစ္ေနတယ္။ ဧည့္သည္ေတြကုိ လုိက္ပုိ႔ရတဲ့ခရီး ဆုိပါေတာ့။ လုိက္ပုိ႔လုိ႔သာ ေျပာရေပမယ့္လည္း ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ တစ္ခါမွ မတစ္ခါဖူးတဲ့ ခရီးအသစ္ ျဖစ္ေနတယ္။ သီဟုိဠ္မွာတုန္းက အတူေန အတူစား၊ အတူသြား အတူလာ၊ အတန္းလည္း တူ၊ စိတ္ထားလည္း အတူဆုိတဲ့့ ေရာင္းရင္း စာသင္ဖက္ေတြ ဆုိက္ေရာက္လာတယ္။ ဆုိင္းမဆင့္ ဗံုမဆင့္ ေရာက္လာတယ္လုိ႔ ေျပာႏုိင္ေပမယ့္ သူတုိ႔ကုိ ဖိတ္ေခၚေနတာက ၾကာလွပါၿပီ။ ဂယာဆုိဒ္ (ဗုဒၶဂယာ၀န္းက်င္) ေလာက္ပဲ ေရာက္ဖူးတဲ့ ကုိယ့္ေရာင္းရင္းေတြကုိ မဟာရ႒ (ၿမိဳ႔ႀကီး) က ဘယ္လုိဆုိတာကုိ ၾကြားခ်င္သကုိး။ မဟာရ႒ကလည္း ေပ့ါေသးေသးေတာ့ ဘယ္ဟုတ္မလဲ။ ဘုရားပြင့္တဲ့ေနရာ မဟုတ္တာေတာင္ ဘုရင္အေသာကရဲ့ ကုိးတုိင္းကုိးဌာန သာသနာျပဳ ေစလႊြတ္ခန္းထဲက တစ္ခန္းရပ္ ျပဇာတ္ေလ။ အဲ… ဟုတ္ေပါင္၊ တစ္ေခတ္ဆန္း သာသနာျပဳခန္းေပါ့။ ျမန္မာႏုိင္ငံ သထံုၿမိဳ့ဆုိတဲ့ သု၀ဏၰဘူမိ၊ သီဟုိဠ္ဆုိတဲ့ တမၺပဏၰလုိ ေနရာမ်ဳိး တစ္ခုပါ။

မဟာရ႒ရဲ့ၿမိဳ့ေတာ္က မြန္ဘုိင္းၿမိဳ့ပါ။ မြန္ဘုိင္းကုိ ေရွးက ဘုံေဘ-လုိ႔ ေခၚေ၀ၚၿပီး၊ ယခုအခါမေတာ့ မြန္ဘုိင္း-လုိ႔ ေျပာင္းလဲ ေခၚေ၀ၚၾကတယ္။ မမၼေဒ၀ီလုိ႔ ေခၚတဲ့ ဟိႏၵဴနတ္ဘုရားမကုိ အေၾကာင္းျပဳလုိ႔ပါ။ မြန္ဘုိင္းက အိႏၵိယႏုိင္ငံရဲ့ စီးပြားေရး အခ်က္အခ်ာ ၿမိဳ့ေတာ္တစ္ခု ျဖစ္သလုိ အင္တာတိန္းမင္းန္လုိ႔ ေခၚတဲ့ ေျဖေဖ်ာ္ေရးလုပ္ငန္းမွာလည္း ထိပ္တန္းအဆင့္ ရွိတယ္။ ေဘာလီ၀ုဒ္ဆုိ အေမရိကန္က ေဟာလီ၀ုဒ္နဲ႔ နင္လားငါလား အျပိဳင္ပဲေပါ့။

မြန္ဘုိင္းက အုိင္တီေတြနဲ႔ ေခတ္မီေနသေလာက္ မဟာရ႒ျပည္နယ္ရဲ့ ၿမိဳ့နယ္ေလးေတြကလည္း ဘယ္ေခမတုန္း။ ကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီ ပန္းပု ပန္းေတာ့ ပန္းတေမာ့ေတြႏွင့္ အံ့ဖြယ္ ဗိသုကာ ပညာရပ္ဆန္းေတြက လန္းမွလန္း။ အာဂ်ႏၱာဆုိတာနဲ႔ ကမၻာေက်ာ္တဲ့ ေက်ာက္ဂူႀကီးဆုိတာ လူတုိင္းသိ။ ရတနာဂီရိ အသံၾကားတာနဲ႔ ျမန္မာတုိင္းသိ။ ဧကပူရီဆုိတာနဲ႔ ဆရာႀကီးဂုိအင္ကာရဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ၀ိပႆနာစင္တာ တည္ရွိရာကုိ ညႊန္းတယ္ဆုိတာ လူတုိင္းသိေပါ့။ ဒါက ဗုဒၶဘာသာဘက္ကေန ေၾကြးေၾကာ္ေန႐ုံသာ။ အျခားဘာသာဘက္က ၾကည့္ရင္လည္း သမုိင္းေျခရာက ေနရာအႏွံ႔ ျပန္႔မွျပန္႔။ ဟိႏၵဴတုိ႔ရဲ့ ရွီ၀ဂ်ိ ေပ်ာ္စံရာ ဧလုိရာ လုိက္ဂူေတာ္၊ မမၼေဒ၀ီရဲ့ ကြ်န္းစု ၇-ခု။ မြတ္စလင္ ဘာသာ၀င္တုိ႔ရဲ့ ေအာ္ရန္းကဗတ္ၿမိဳ့က ဘီဘီကာ မကၠဘရာ-စတဲ့သမုိင္းအၾကြင္းအက်န္ေတြ တူးေဖာ္လုိ႔ မကုန္ခမ္းႏုိင္ေအာင္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ ျဖစ္ထြန္းခဲ့တဲ့ မဟာရ႒တုိင္းႀကီးေပါ့။

ဒီတစ္ခါ ခရီးက အရင္လုိ ညသန္းေခါင္အခ်ိန္မွာ ထြက္ေတာ္မူ နန္းေတာ္က ခြါတယ္ မဟုတ္ပါ။ လင္းအားႀကီးအခ်ိန္ေလာက္က်မွ ေက်ာင္းေဆာင္ကေန ထြက္ခဲ့ရတယ္။ ရတနာဂီရိ သြားတုန္းကလုိ အိစ္စ္ပရက္ ရထားႀကီးကုိ စီးၿပီး ခရီးႏွင္ခဲ့ျခင္းလည္း မဟုတ္ျပန္ပါ။ အင္ႏုိဗာကားေလးကုိ အျပတ္ဌားၿပီး သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့တာပါ။ သီရိလကၤာမွာ စာသင္ၾကားေနဆဲျဖစ္တဲ့ ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္က ကုိယ္ေတာ္ ၃-ပါး၊ ဗုဒၶဂယာ မာဂဓတကၠသုိလ္က ကိုယ္ေတာ္ ၂-ပါး၊ ကာလိဒါသ ယူနီဗာစီတီမွာ ပီအိပ္ခ်္ဒီ လုပ္ေနတဲ့ ျမင္းမူက ကုိယ္ေတာ္၊ စာေရးသူ။ အာလံုးေပါင္း ၇-ပါးေပါ့။ အာ႐ုဏ္က်င္းခ်ိန္ျဖစ္တဲ့ မနက္ခင္း ၅-နာရီေလာက္မွာ ေက်ာင္းေဆာင္ကေန စတင္ ထြက္ခြါၾကတယ္။ မြန္ဘုိင္း-နာဆစ္ အေ၀းေျပးကားလမ္းမႀကီးကုိ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ခရီးႏွင္ခဲ့ၾကတယ္။

ဧကပူရ္မွာ မနက္စာအျဖစ္ လက္ဖက္ရည္နဲ႔မုန္႔ သံုးေဆာင္ၾကၿပီး ခရီးဆက္တယ္။ ကားဆရာက ငယ္ရြယ္သူပီပီ ႏြန္စေတာ့ကုိ အျပတ္ေမာင္းေတာ့တယ္။ ဂ်ီပီအက္စ္ ေျမပံုစနစ္ အကူအညီနဲ႔ သြားတာမုိ႔လုိ႔ လမ္းဆံုလမ္းခြ ေရာက္တုိင္းကုိ သံသယ ကင္းကင္းနဲ႔ ေမာင္းႏွင္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ အုိင္ပက္တူးကုိ အတင္းထည့္ေပးလာတဲ့ က်ဳိက္ထုိက သူငယ္ခ်င္းကုိ ေက်းဇူး အခါခါ တင္ေနမိတယ္။ ေန႔ခင္း ၁၁-ေက်ာ္ေက်ာေလာက္မွာ ဧလုိရာရြာကုိ ေရာက္လာခဲ့ၿပီး အနားယူ ေန႔လည္စာ သံုးေဆာင္ၾကတယ္။ မြန္းလြဲ ၁၂ နာရီေလာက္မွာမွ ဧလုိရာလုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးကုိ စတင္ လွည့္ပတ္ၾကည့္႐ႈခဲ့ပါတယ္။ (ဧလုိရာ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ သီးသန္႔ တင္ျပပါဦးမည္)။ ဧလုိရာလုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးဟာ ေက်ာက္ေတာင္အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ အလ်ားလုိက္ ရွည္ေမွ်ာေမွ်ာျဖစ္ေနတဲ့ ေက်ာက္ေတာင္ႀကီးကုိ ေရ့ွမ်က္ႏွာစာ ျဖတ္ေတာက္ကာ ဆုိင္ရာယဥ္ေက်းမႈ သမုိင္းေၾကာင္းမ်ားကုိ ေက်ာက္ထြင္း ထုဆစ္ထားသည့္ လုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီး ျဖစ္တယ္။

ေက်ာက္ေတာင္တေၾကာလံုးကုိ လုိဏ္ဂူေတာ္ ၃၄-ခု (အခန္း ၃၄-ခန္း) တုိ႔နဲ႔ အခန္းဖြဲ႔ ထုဆစ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခန္း ၁ ကေန ၁၂ အထိကုိ ဗုဒၶ၀င္ဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားနဲ႔ ေက်ာက္ဆစ္ ထြင္းထုထားၿပီး၊ ေနာက္ထပ္ ၁၆ ခန္း (၁၃ ကေန ၂၈ အထိ) တုိ႔ကုိ ျဗာဟၼဏ၀ါဒဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားနဲ႔ ပံုေဖာ္ထားသည္။ ၾကြင္းက်န္ေသာ အခန္းမ်ားကား ဂ်ိန္းဘာသာ၀င္နဲ႔ သက္ဆုိင္ပါသည္။

လုိဏ္ဂူ ၃၄ ခန္းအနက္ အခန္းနံပါတ္ ၁၆ လုိဏ္ဂူကေတာ့ အႀကီးက်ယ္ဆံုးနဲ႔ အခမ္းနားဆံုးပါ။ မိန္းလမ္းမႀကီး အ၀င္၀နဲ႔ ဆက္သြယ္ထားသလုိ အခန္းတြင္းရွိ ဖြဲ႔စည္းမႈကလည္း ထည္၀ါလွပါတယ္။ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာကုိ အႏုစိတ္စြာ ပံုေဖာ္ထားသျဖင့္ ၾကည့္႐ႈသူတုိင္းက အံ့ၾသခ်ီးက်ဴးရပါတယ္။ ကေန႔တုိင္ေအာင္ ဘုရားတန္ေဆာင္း ေက်ာင္းတုိက္ႀကီးေတြမွာ အသံုးျပဳဆဲျဖစ္တဲ့ လင္းႏုိ႔ေတာင္ ကႏုတ္ေတြ၊ ပြတ္လံုး တုိင္လံုးႀကီးေတြဟာ ဧလုိရာကေန သေႏၶတည္ခဲ့မွန္း မ်က္ျမင္က်မွ ရွင္းလင္းစြာ သိရွိခဲ့ရပါတယ္။ ဧလုိရာ လုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးရဲ့ သမုိင္းေၾကာင္းကား မယုံႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ရွည္လ်ားသေလာက္ ေဖ်ာက္ဖ်က္လုိ႔မရေလာက္ေအာင္ကုိ ခုိင္ခန္႔တည္ျမဲဆဲပါ။

အခန္းေတြ စံုလင္ေအာင္ ၾကည့္႐ႈျခင္း၊ မွတ္တမ္းတင္ျခင္း၊ အမွတ္တရ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ျခင္းအမႈ ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ အျပင္သုိ႔ထြက္ကာ အေမာေျပ အေအးေလး ေသာက္ၾကပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္မွန္း မသိ၊ ေညာင္းညာမွန္း မသိေလာက္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္အားေကာင္းလွတဲ့ ဧလုိရာ လုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးကေန ႏႈတ္ဆက္ ခြဲခြါခဲ့တဲ့့ အခ်ိန္သမယမွာ ညေနေစာင္းလုိ႔ေနပါၿပီ။ တည္းခုိ နားေနဖုိ႔ရာ ေအာ္ရန္းဂဗတ္ ၿမိဳ့တြင္းဘက္သုိ႔ ေမာင္းထြက္လာခဲ့ၾကတယ္။ ဘူတာႀကီး အနီးအနားရွိ ေဟာ္တယ္ေတြကုိ စံုစမ္းၿပီး ပ၀ါရဏာ ဆုိတဲ့ ဟုိတယ္မွာ တစ္ညတာ အေျခခ်ဖုိ႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။

ဧလုိရာလုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးနဲ႔ ေအာ္ရန္းဂဗတ္ၿမိဳ့ရဲ့ အကြာအေ၀းကေတာ့ ကီလုိမီတာ ၂၀ ၀န္းက်င္မွ်သာ။ မိန္းလမ္းမႀကီးရဲ့ အဆံုး ဘူတာလမ္းဆံု အေကြ႔ေလးမွာ တည္ရွိေနတဲ့ ပ၀ါရဏာ ဟုိတယ္ကား သိပ္ၿပီး ႀကီးက်ယ္ခမ္းနား မေနေပမယ့္ သန္႔ျပန္႔ေနတဲ့ ဟုိတယ္တစ္ခုပါ။ အဲယားကြန္ တပ္ဆင္ထားေပမယ့္ သံုးစရာ မလုိေလာက္ေအာင္ ေအာ္ရန္းဂဗတ္ရဲ့ ေဆာင္းခ်မ္းႀကီးက လႊမ္းျခံဳထားလုိ႔ေနပါၿပီ။ ေအာ္.. မနက္ဖန္ဆုိ ကမၻာေက်ာ္ အာဂ်ႏၱာ လုိဏ္ဂူေတာ္ႀကီးကုိ ၾကည့္ခြင့္ရအံုးမွာမုိ႔ ေစာေစာေလး အိပ္ရာ၀င္ရမွာပါေလ။ အိပ္ေပ်ာ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားရင္း ငယ္ငယ္တုန္းက ဖတ္ခဲ့ဖူးတဲ့ စာေရးဆရာ ခ်စ္ဦးညိဳရဲ့ “အဆိပ္ႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္း” ၀တၳဳကုိ ျပန္ေျပာင္း အေတြးေရာက္ေနမိတယ္။ ေက်ာက္ဂူႀကီးကုိ ထြင္းဆစ္၊ နံရံ ပန္းခ်ီးကားကုိ ဆြဲျခစ္ခဲ့တဲ့ ဇာတ္လုိက္ေက်ာ္ကုိ သနားေနမိျပန္တယ္။ သနားရင္း ေတြးရင္း အိပ္မက္ကမၻာသုိ႔ ေရာက္ခဲ့ရျပန္ၿပီ။

လြတ္လြပ္ေရးယနံ႔ သင္းပ်ံ့မေနတဲ့ အတိတ္က အပုိင္းအစ

ရတနာဂီရိ-အသံကုိ ၾကားတာနဲ႔ အသည္းနင့္ေအာင္ ခံစားရတဲ့ အမည္နာမ တစ္ခုေပါ့။ ဒီနာမည္ကုိ ဘယ္ျမန္မာ အမ်ဳိးသားကမွ ေမ့ေပ်ာက္လုိ႔ ရေကာင္းတဲ့ အမည္နာမမွ မဟုတ္တာ။ သမုိင္းတည္သေရႊ႔ ေဖ်ာက္ဖ်က္လုိ႔ မရတဲ့ အမည္နာမ မဟုတ္လား

အေဖာ္ေကာင္းသျဖင့္ ကေန႔ ခရီးထြက္ျဖစ္တယ္။ ခရီးဆုိေပမယ့္ အေပ်ာ္ခရီးရယ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ေလ့လာေရးခရီးပဲ နာမည္တပ္လုိက္ရမလား၊ တမင္ကလာခရီးလုိ႔ပဲ အမည္ထြင္ခ်င္တာလားရယ္ေတာ့ သိပ္မသဲကြဲလွပါ။ ငယ္ငယ္ကတည္းက စာေတြ႔႐ူး ႐ူးခဲ့တဲ့ေနရာ တစ္ေနရာကုိ ကေန႔ လက္ေတြ႔ ေရာက္ျဖစ္သြားတယ္။ ဆုိေတာ့ကာ ဆႏၵျပင္းျပစြာ ေရာက္ခ်င္သည့္ ေနရာတစ္ေနရာကုိ တကယ္ ေရာက္ရွိတဲ့အခါ အတုိင္းအဆမရွိ ပီတိတုိ႔ ျဖာေနရမွာ အမွန္ေပါ့။ လူ႔ေလာက ႐ႈ႔ေထာင့္ကေနပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ အႏုပညာရသကေနပဲ ခံစားခံစား ၾကည္ႏူးစိတ္တုိ႔က တားမရ ဆီးမရ စီး၀င္ေနရမွာပဲေပါ့။

အခုေတာ့ကာ တျခားဆီပါပဲလား။ ေရာက္သြားဆုိ႐ုံေလးထက္ သိပ္ေတာ့ မပုိလွဟု ခံစားမႈက ေဖာ္ျပေနသလုိလုိ။ အေၾကာင္းတရားက ဘာလဲဆုိတာ ေ၀ခြဲမရ။ ငယ္ငယ္က အိပ္မက္ဟာ အခ်ိန္အတန္ေႏွာင္းမွ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ခဲ့လုိ႔ပဲလား။ ဒီေနရာအရင္ အျခားေၾကကြဲဖြယ္ ေနရာမ်ားစြာကုိ ေရာက္ခဲ့ဘူးလုိ႔ ခံစားမႈတုိ႔က အေတြ႔အၾကံဳကုိ မလႊမ္းျခံဳႏုိင္လုိ႔လား။ သီေပါမင္းရဲ့ နန္းေတာ္ကုတ္က ၀မ္းနည္းမႈသ႐ုပ္ကုိ အဟုတ္ မေဖာ္ထုတ္ႏုိင္လုိ႔လား။ နန္းက်ဘုရင္တစ္ပါးရဲ့ သ႐ုပ္သကန္က အမွန္မပီျပင္ခဲ့လုိ႔လား။ တုိင္းတစ္ပါးသားတုိ႔ရဲ့ ဗိသုကာပညာရပ္ကုိ မခံစားတတ္လုိ႔လား။ ပေဒသရာဇ္တုိ႔ရဲ့ လက္သံုးစကား “ရွင္လွ်င္ေရႊထီး၊ ေသလွ်င္ ေျမႀကီး”ဆုိတဲ့ ဗ်ဴဟာႀကီးကုိ မုန္းတီးတဲ့ အသိတရားေတြေၾကာင့္လား . . . စသည္ျဖင့္ လားေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ဘာကုိမွ မသဲကြဲ၊ ေ၀း၀ါးဆဲပါ။

ဘ၀ရွင္ မင္းတရားႀကီးတစ္ပါး ဘုန္းကံ ထြန္းေတာက္ခဲ့စဥ္က ဘ၀။ မိဖုရား၊ ေမာင္းမမိႆံ၊ ကုိယ္ေတာ္လုပ္တုိ႔ႏွင့္ ေျပာသမွ်အဟုတ္ အလုပ္ျဖစ္ခဲ့စဥ္က အေျခအေန- ယင္းအရာအားလံုးတုိ႔သည့္ ယခု မ်က္ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရသည့္ အက်ဥ္းစံ မင္းတစ္ပါးအတြက္ ျဖစ္႐ုံေလး တည္ေဆာက္ေပးခဲ့တဲ့ စံအိမ္ေတာ္ကား အကြာအျခားႀကီး ကြာျခားေနမည္ အမွန္။ ထုိသ႐ုပ္သကန္ကုိ ၾကည့္ၿပီး အေဖာ္ပါ မေကြးက မိတ္ေဆြကုိ ဘယ္လုိခံစားရပါလိမ့္ ေမးၾကည့္မိတယ္။ သူ႔ရဲ့ခံစားခ်က္က ကုိယ့္ထက္ ဆုိး၀ါးေနပါလား။ မလြမ္းေလာက္ပါဘူးတဲ့။ “ေတာ္” ရင္ “စံ”၊ “အ” ရင္ “ခံ” ေပါ့။ မိတ္ေဆြရဲ့သေဘာထားက အားမတန္လုိ႔ မာန္ေလွ်ာ့ခဲ့ရတာထက္ မေတာ္လုိ႔ ေလွ်ာ္က်လာတဲ့သေဘာကုိ ညႊန္းလုိမွန္း နားလည္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အားမတန္လုိ႔ မာန္ေလွ်ာ့ရျခင္း၊ မေတာ္လုိ႔ ေလွ်ာ္က်ျခင္းတုိ႔၏ ေနာက္ကြယ္ျဖစ္ရပ္မွန္ကား သမုိင္းသက္ေသက ျပေပးေနမည္သာ။

ဘုံေဘ ေခၚေခၚ မြမ္းဘုိင္ ေျပာေျပာ မဟာရ႒ျပည္နယ္ရဲ့ ၿမိဳ့ေတာ္ကေန ညသန္းေခါင္အခ်ိန္မွာ ထြက္ေတာ္မူ နန္းေတာ္က ခြါခဲ့ပါတယ္။ သစၥာေလးပါး အမွန္တရား ရွာဖုိ႔ရာ ဗုဒၶဘုရားလုိ ေတာထြက္ျခင္းမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါ။ တစ္ခါတုန္းက နန္းက်ဘုရင္ သီေပါမင္းရဲ့ စံအိမ္ကုိ သြားေရာက္ေလ့လာျခင္းပါ။ ဗုဒၶအေလာင္းေတာ္လုိ က႑က-ျမင္းႀကီး စီးၿပီး အေနာ္မာျမစ္ကုိ ခုန္ကူးျခင္းလည္း မဟုတ္ပါ။ အိစ္စ္ပရက္ ရထားႀကီးကုိ စီးၿပီး ဥမင္ဂူေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာကုိ ျဖတ္သန္းၿပီး ခရီးႏွင္လာခဲ့ျခင္းပါ။ အတြဲ ၂၁ တြဲပါတဲ့ ရထားႀကီးက ညသန္းေကာင္ႀကီးမွာ တဟီးဟီးနဲ႔ အသံေပးၿပီး ခုတ္ေမာင္းလာလုိက္တာ ေၾကာက္စရာအတိေပါ့။ မဂၤေလာမွာ ေလယာဥ္ ဘီးေခ်ာ္ခဲ့ဘူးတဲ့ကိစၥ၊ အႏၶရပရေဒ့ခ်္မွာ ရထား လမ္းေခ်ာ္ခဲ့တဲ့ျဖစ္ရပ္တုိ႔က ျမင္ေယာင္လာလုိ႔ ေၾကာခ် အိပ္စက္လုိ႔မရ။ ရတနာဂီရိသည္ မြမ္းဘုိင္-မဂၤေလာ ဟုိက္ေ၀းလမ္းမႀကီးေပၚက လမ္းၾကားၿမိဳ့ဆုိေတာ့ ဒီဟုိက္ေ၀းရထားကုိ ေရွာင္လႊဲလုိ႔မရ။ ႏုိးတ၀က္ အိပ္မက္မ်ားစြာနဲ႔ မနက္ ၉-နာရီေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္တြင္ ရတနာဂီရိ ဘူတာႀကီးကုိ ဆုိက္ေရာက္လာတယ္။

ရတနာဂီရိ

ရတနာဂီရိ-အသံကုိ ၾကားတာနဲ႔ အသည္းနင့္ေအာင္ ခံစားရတဲ့ အမည္နာမ တစ္ခုေပါ့။ ဒီနာမည္ကုိ ဘယ္ျမန္မာ အမ်ဳိးသားကမွ ေမ့ေပ်ာက္လုိ႔ ရေကာင္းတဲ့ အမည္နာမမွ မဟုတ္တာ။ သမုိင္းတည္သေရႊ႔ ေဖ်ာက္ဖ်က္လုိ႔ မရတဲ့ အမည္နာမ မဟုတ္လား။ ေက်ာက္တင္အကၡရာကုိ ႏွစ္ေတြေဟာင္းလာေတာ့ ေဖ်ာက္ဖ်က္ေကာင္း ေဖ်ာက္ဖ်က္ႏုိင္တယ္။ သုိ႔တုိင္ သမုိင္းတင္ အမည္နာမကုိေတာ့ ႏွစ္ပရိေစၦဒ ဘယ္မွ်ၾကာေနကာမူ ေပ်ာက္ပ်က္ မသြားပါ။ သုိ႔ျဖင့္ ရတနာဂီရိ ပထ၀ီ၀င္ကုိ သင္ယူတာနဲ႔ သီေပါမင္းကုိ ခ်န္လွပ္ထားလုိ႔ မရသလုိ၊ သီေပါမင္း သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ေလ့လာပါကလည္း ရတနာဂီရိကုိ မခြ်င္းခ်န္စေကာင္း။ ရတနာဂီရိ+သီေပါ၊ သီေပါ+ရတနာဂီရိ ဒြိစုံနဲ႔ ဒြန္တြဲေနရတဲ့ အမည္နာမေလးေတြေပါ့။

မွတ္မွတ္ရရ။ ဒီကေန႔ (ဇန္န၀ါရီ ၄-ရက္ေန႔) ဟာ ျမန္မာျပည္ အခ်ဳပ္အျခာ ရရွိတဲ့ေန႔၊ ကုိယ့္ထီးကုိယ့္နန္း ကုိယ့္ၾကငွန္းနဲ႔ စံျမန္းႏုိင္တဲ့ေန႔၊ ကၽြန္သေပါက္ဘ၀ကေန လြတ္ေျမာက္လုိ႔ လြတ္လပ္ျခင္း ရသကုိ ရရွိတဲ့ေန႔၊ လြတ္လပ္ေရးေန႔ေပါ့။ လြတ္လပ္ေရးေန႔မွာ လြတ္လပ္ျခင္း အႏုပညာကုိလည္း ဖန္တီးေနရမယ္။ လြတ္လပ္မႈရသကုိ မွ်ေ၀ခံစားေနရမယ္ေလ၊ လြပ္လပ္ခြင့္ရၾကတဲ့ လူေတြကုိယ္စီေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီအစား လြတ္လပ္ေရးေန႔မွာ ဒီရတနာဂီရိ အမည္နာမေၾကာင့္ မလြတ္လပ္မႈက ရင္ကုိ ခ်ည္ေႏွာင္ထားသလုိပါပဲလား။

အေတြးေတြကုိ ေခါက္ထားဦး။ ရတနာဂီရိ အေၾကာင္းကုိ ငဲ့ေစာင္း ၾကည့္ၾကရေအာင္။ ရတနာဂီရိဟာ ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ့တစ္ခု ျဖစ္ၿပီး အာေရဗီယံ ပင္လယ္ကမ္းေျခကုိ အေျခစုိက္ထားတယ္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ မဟာရ႒ျပည္နယ္အတြင္းက ၿမိဳ့ေလး တစ္ၿမိဳ့ပါ။ ၿမိဳ့ေတာ္ျဖစ္တဲ့ မြမ္းဘိုင္ကေန ကီလုိမီတာ ၃၆၀ ေ၀းကြာၿပီး အေနာက္ေတာင္အရပ္တြင္ တည္ရွိတယ္။ အေရွ႔တေၾကာမွာ စာဟ်ဒ္ဒရီ ေတာင္ေတာ္ႀကီးက ကာဆီးထားတယ္။ ပင္လယ္ကမ္းေျခ ေဒသမ်ားအနက္ မိုးေရမွတ္ အမ်ားဆံုး ရြာသြန္းတဲ့ ေဒသအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ထားတဲ့ၿမိဳ့ ျဖစ္သည့္တုိင္ အခ်ဳိ႔ခ်ဳိင့္၀ွမ္းေဒသမွာေတာ့ ဆန္စပါး၊ အုန္းသီး၊ သီဟုိဠ္သရက္ႏွင့္ သစ္သီး၀လံ စုိက္ပ်ဳိးျဖစ္ထြန္းတဲ့ ေဒသျဖစ္တယ္။ တံငါလုပ္ငန္းကေတာ့ အဓိက အလုပ္အကုိင္ေပါ့။

ရတနာဂီရိကား အိႏၵိယရဲ့ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ အထင္ကရ ပုဂၢိဳလ္မ်ားရဲ့ ေမြးရပ္ေျမလည္း ျဖစ္တယ္။ ျဗိတိသွ် လက္ေအာက္ကေန လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းရာမွာ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ ေလာကမယဘြဲ႔ရ ဗာလ္ဂဂၤဓာရ္ တိလက္၊ လူမႈေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ေခတ္ပညာေရးကုိ အသက္သြင္းခဲ့ၾကတဲ့ ဘာရတ္ ရတန၊ ဒြန္ဒုိ ေကသွ်၀ ကရေဗ - အစရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ ရတနဂီရိက ေမြးၿပီး ရတနာဂီရိက ေကၽြးတဲ့ ေသြးေသာက္ေတြေပါ့။ မွန္နန္းရာဇာ၀င္၊ အမိတဗ္ေဃာသွ် ၀တၳဳေတြမွာ ေဖာ္ျပခံရတဲ့ သမိုင္း၀င္ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္သလုိ၊ ဂ်ိဳင္းတပူရ္ ႏ်ဴကလီယားဓာတ္ေပါင္းဖုိ စီမံကိန္းရွိတဲ့ မဟာအင္အားႀကီး ၿမိဳ့လည္း ျဖစ္တယ္။

ရတနာဂီရိရဲ့ သမုိင္းေၾကာင္းကေတာ့ အိႏၵိယႏုိင္ငံလုိ ႀကီးက်ယ္ၿပီး၊ ျမန္မာျပည္လုိ ရွည္လ်ားလွပါတယ္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၇၃၁ ခုမွာ ရတနာဂီရိဟာ သတၳာရဘုရင္ရဲ့ လက္ေအာက္ကုိ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး၊ မဟာရ႒ျပည္နယ္ရဲ့ ၿမိဳ့ေတာ္ ျဖစ္ခဲ့ဘူးတယ္။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္မွာမွ ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္ က်ေရာက္ခဲ့တာပါ။ ေရွးတုန္းက ပုိတုခ်င္နာရဒ္ဒီလုိ႔ အမည္ရတဲ့ ဗီဇပူရ္မင္းဆက္က ဆိပ္ကမ္းကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး မာရ႒ီဘုရင္ျဖစ္တဲ့ ရွီ၀ဂ်ိ ကေတာ့ ၁၆၇၀ မွာ ဆိပ္ကမ္းကုိ ထပ္တုိးခ်ဲ့ခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ရတနာဂီရိဟာ ျမန္မာတုိ႔ရဲ့ ေန၀င္ဘုရင္ႀကီး သီေပါမင္း အက်ဥ္းစံ နန္းေတာ္ တည္ရွိရာ အိမ့္နိမ့္စံ ေနရာျဖစ္သလုိ၊ ျဗိတိသွ်ကုိ အာခံတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမား ဗီဒီဆာ၀ါကာ အုပ္စုိးခဲ့တဲ့ ေနရာအမွန္လည္း ျဖစ္တယ္။ ယင္းအျပင္ မဟာဘာရတရဲ့ ဒ႑ာရီအလုိအရ ဗႏၶဳဘုရင္ႀကီးရဲ့ သားေတာ္ျဖစ္တဲ့ ပ႑၀က တစ္ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္တုိင္ေအာင္ အေျခခ်ခဲ့တဲ့ ဘူမိနက္သန္လည္း ျဖစ္ေနျပန္တယ္။

ျဗိတိသွ် ကုိလုိနီေခတ္တြင္ ရတနာဂီရိသည္ လူသူမနီး ေတာႀကီးမ်က္မည္း အတိျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေဒသပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း နန္းက်ဘုရင္ သီေပါမင္းကုိ မႏၱေလး ေဂါ၀ိန္ဆိပ္ကမ္းကေန သေဘာၤနဲ႔ သယ္ေဆာင္လာၿပီး ဒီေနရာကုိ ေရႊးခ်ယ္ အက်ဥ္းခ်ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ဟန္တူတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ကေန႔ေခတ္ ရတနာဂီရိကား ပညာေရးဇုန္၊ စက္မႈဇုန္၊ အဏၰ၀ါသုေတသန စင္တာေတြနဲ႔ အလြန္စည္ပင္ေနတဲ့ ၿမိဳ့တစ္ၿမိဳ့ ျဖစ္ေနပါၿပီေလ။ မြမ္းဘုိင္ၿမိဳ့ေတာ္နဲ႔ မဂၤေလာၿမိဳ့ကုိ သြယ္တန္းထားတဲ့ ဟုိက္ေ၀း ရထားလမ္းၾကား ရတနာဂီရိကား တစ္ေထာက္နားခရီး ျဖစ္လုိ႔ေနပါၿပီ။ ကမၻာေက်ာ္ ဂုိအာကမ္းေျခသုိ႔ အလည္ ထြက္ၾကသူတုိင္း ရတနာဂီရိကုိ မေရာက္မျဖစ္ ျဖတ္သန္းသြားလာရတဲ့ ဇုန္ရပ္ ျဖစ္လုိ႔ေနပါၿပီ။

သီေပါမင္း

သီေပါမင္းရဲ့ သမုိင္း၊ သီေပါမင္းရဲ့ အေၾကာင္းအရာက ေပတစ္ခ်ပ္ စာတစ္ရြက္ ထပ္မဖြဲ႔ရေလာက္ေအာင္ကုိ မ်ားေျမာင္စြာ စာေပမ်ဳိးစုံ ထြက္ရွိခဲ့ ထြက္ရွိေနဆဲမုိ႔ ဒီသမုိင္း ဒီအေၾကာင္းအရာကုိ ခ်န္လွပ္ထားပါရေစ။ သီေပါမင္းရဲ့ ျဖစ္စဥ္ အက်ဥ္းမွ်ကုိသာ ေဖာ္ျပပါမယ္-

သီေပါမင္းရဲ့ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ အက်ဥ္း

• ငယ္နာမည္ =ေမာင္ပု (အခ်ဳိ႔ကား- ေမာင္ေရစက္)
• ေမြးသကၠရာဇ္= ဇန္န၀ါရီလ ၁-ရက္၊ ၁၈၅၉-ခု
• ေမြးရပ္= မႏၱေလးၿမိဳ့၊ နန္းေတာ္တြင္း
• မင္းဆက္= ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ (၁၁) ဆက္ေျမာက္
• ခမည္းေတာ္ =မင္းတုန္းမင္း
• မယ္ေတာ္ =ေလာင္းရွည္မိဘုရား
• နန္းတက္ႏွစ္= ႏုိ၀င္ဘာလ ၆-ရက္၊ ၁၈၇၈-ခုႏွစ္
• ဘြဲ႔ေတာ္ =သီရိပ၀ရ ၀ိဇယာနႏၱ ယသ တိေလာကာဓိပတိ ပ႑ိတ မဟာဓမၼရာဇာဓိရာဇာ
• မိဘုရား =စုဘုရားလတ္
• ၀န္ႀကီး =ကင္း၀န္မင္းႀကီး ဦးေကာင္း
• နန္းစုိက္ =ရနာပံုေနျပည္ေတာ္၊ မႏၱေလး
• နန္းစံသက္ =၇-ႏွစ္ႏွင့္ ၂-လ
• နန္းက်ႏွစ္ =ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၉-ရက္၊ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္
• ပါေတာ္မူႏွစ္= ဇန္န၀ါရီ ၁-ရက္၊ ၁၈၈၆-ခုႏွစ္
• နတ္ရြာစံႏွစ္= ဒီဇင္ဘာ ၁၉-ရက္၊ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္
• နတ္ရြာစံအရပ္= ရတနာဂီရိ၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံ။

က်မ္းညႊန္း-

• ေမာင္ေဖငယ္၏ “ရတနာဂီရိေရာက္ သီေပါမင္း”
• ေမာင္သန္းေဆြ(ထား၀ယ္)၏ “ကုန္းေဘာင္ရွင္းတမ္း”
• ခ်စ္ဦးညဳိ၏ ရတနာဂီရိအက်ဥ္းသား
• ၀ီကီပီဒိယ၊ ၀ီကီျမန္မာ/သီေပါမင္း
• http://en.wikipedia.org/wiki/Ratnagiri
• http://en.wikipedia.org/wiki/Thibaw_Min

မွတ္တမ္း ရတနာဂီရိ၊ မႏၱေလးနန္းတြင္း၊ သီေပါမင္းႏွင့္ စုဖုရားလတ္တုိ႔၏ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ စံုလင္စြာ ဖတ္႐ႈေလ့လာလုိပါက ေအာက္ေဖာ္ျပပါလင့္မ်ားကုိ ႏွိပ္၍ ၀ပ္ဆုိက္ (သုိ႔မဟုတ္) ဘေလာ့ဂ္ တစ္ခုခ်င္းဆီသုိ႔ ေရာက္ရွိပါမည္-

• https://sites.google.com/site/myanmarsite1/home/tha/thipawmin
• http://wikimyanmar.co.cc/wiki/index.php?title=သီေပါမင္း
• http://www.foresternotes.co.cc/2011/01/selected-pictures-of-colonial-burma.html
• http://dhammagirimm.blogspot.com/2011/07/blog-post_18.html
• http://www.dhammaflavour.net/2011/10/blog-post_9756.html
• http://myanmarinsingapore.com/profiles/blog/show?id=2316969%3ABlogPost%3A86435&commentId=2316969%3AComment%3A99187&xg_source=activity
• http://popularmyanmar.com/mpaper/archives/14202
• http://mamasusiemay.blogspot.com/2010/07/glass-palace.html
• http://tayyayeyate.wordpress.com/2007/12/29
• http://www.mailsfromfriends.co.cc/2011/10/blog-post_18.html
• http://sawnaythwe.multiply.com/journal/item/178?&item_id=178&view:replies=reverse
• http://www.shwezinu.com/2011/01/blog-post_7030.html
• http://www.futurestars-mm.com/group/shan/forum/topics/6405389:Topic:169529
• http://www.irrawaddy.org/burmese/print/Articles2008/January/11.html