ဆမ္ေဆာင္းမိုဘုိင္းဖုန္း
ဖုန္းေခၚ ရ႐ုံေလး အေျခခံ နည္းပညာ အနည္းငယ္ကုိသာ ထည့္သြင္းထားတဲ့ အဆင့္နိမ့္ မုိဘုိင္းဖုန္းေတြကို “ပုံစံဖုန္း” လုိ႔ ေခၚဆုိၾကၿပီး၊ ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာကဲ့သုိ႔ အသံုးခ်ေဆာ့၀ဲလ္ေတြကုိ ထည့္သြင္းၿပီး အဆင့္ျမွင့္ထားတဲ့ မုိဘုိင္ဖုန္းေတြကို “စမတ္ဖုန္း” လုိ႔ ေခၚဆုိၾကတယ္။
မုိဘုိင္းဖုန္း
ဖုန္းဆုိတာ ေရဒီယုိ ခ်ိတ္ဆက္မႈကေန တစ္ဆင့္ တယ္လီဖုန္း ေခၚဆုိမႈအတြက္ အသံုးခ်တဲ့ ကိရိယာ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဆက္သြယ္မႈ ဧရိယာအတြင္း သြားေလရာ သယ္ေဆာင္သြားႏုိင္တာကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး မုိဘုိင္း (ေရႊ႕ေျပာင္း) ဖုန္းလုိ႔ ေခၚဆုိတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ သြားေလရာ ဆက္သြယ္ေခၚေျပာႏုိင္တဲ့ ကိရိယာကုိ မုိဘုိင္းဖုန္းလုိ႔ အလြယ္တကူ ေခၚဆုိၾကပါတယ္။ မုိဘုိင္းဖုန္းကုိ အျခားအမည္ျဖစ္တဲ့ ဆယ္လူလာဖုန္း၊ ဆဲလ္ဖုန္းႏွင့္ ဟမ္းဖုန္း လုိ႔လည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ေခၚဆုိၾကပါေသးတယ္။
ဆယ္လူလာ ကြန္ရက္ကေနတစ္ဆင့္ မုိဘုိင္းဖုန္း ေအာ္ပေရတာက လူထုဆက္သြယ္မႈကုိ စီစဥ္ေပးရတာပါ။ မုိဘုိင္းဖုန္းႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ေကာ္လက္ဖုန္းကေတာ့ သြားေလရာကုိ ယူေဆာင္သြားႏုိင္တာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒါကုိ မုိဘုိင္းဖုန္းလုိ႔ မေခၚဆုိၾကဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ့ ႀကိဳးဖုန္းလုိင္းကေနတစ္ဆင့္ ဆက္သြယ္ရတာရယ္၊ အထုိင္ဖုန္းနဲ႔ သတ္မွတ္တဲ့ အကြာအေ၀း ဧရိယာက က်ဥ္းေျမာင္းတာရယ္ေၾကာင့္ပါ။
ေနာက္ပုိင္း မုိဘုိင္းဖုန္း ဆက္သြယ္မႈကုိ မိုဘုိင္းဖုန္း ၀န္ေဆာင္မႈေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြက တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ထပ္ျမွင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အတုိေကာက္ မက္ေဆ့ခ်္၊ စာမက္ေဆ့ခ်္၊ ပံု၊ အသံဖုိင္ မက္ေဆ့ခ်္ အျပန္အလွန္ ပုိ႔ေပးႏုိင္ျခင္း စသည့္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကုိ ထည့္သြင္း တုိးျမွင့္ခဲ့တာပါ။ ေနာက္ဆံုးေပၚ ထုတ္တဲ့ မုိဘုိင္းမ်ားကုိ စမတ္ဖုန္းလုိ႔ ေခၚလာၾကတယ္။ အေၾကာင္းမွာ ကြန္ပ်ဴတာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ျဖစ္တဲ့ ဂိမ္း ေဆာ့ကစားျခင္း၊ စီးပြါးေရးအခ်က္အလက္မ်ား ေပးပုိ႔ျခင္းကုိ မုိဘုိင္းဖုန္းအတြင္းရွိ ၀ါယာလက္၊ ဘလူတု(တ္) မွတစ္ဆင့္ ေပးပုိ႔ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ အက်ဥ္းေျပာရရင္ အင္တာနက္ ခ်ိတ္ဆက္ႏုိင္တဲ့ မုိဘုိင္းဖုန္းမ်ားကုိ စမတ္ဖုန္းလုိ႔ ေခၚဆုိတာပါ။
မုိဘုိင္းဖုန္း အဆင့္ဆင့္ တုိးတက္လာပံု
မုိဘုိင္းဖုန္း ဇစ္ျမစ္
အေစာဆံုးျဖစ္တဲ့ လက္ကုိင္ဖုန္း (မုိဘုိင္းဖုန္း) ကုိ ၁၉၇၃-ခုႏွစ္တြင္ ေမာ္ေတာ္႐ုိလာ ကုမၸဏီမွ ေဒါက္တာ မာတင္ကူးပါ-က စမ္းသပ္ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာပါ။ ဒီလက္ကုိင္ဖုန္းရဲ့ အေလးခ်ိန္က ၁-ကီလုိေက်ာ္ (၅၆-က်ပ္သား) ေလာက္ ရွိတယ္။ ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္အၾကာ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ေမာ္ေတာ္႐ုိလာ ကုမၸဏီကပဲ ဒီနတက္ခ္ (Dyna TAC) လုိေခၚတဲ့ လက္ကုိင္ဖုန္းကုိ စီးပြားျဖစ္ ထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္။ အႏွစ္ ၂၀ ကာလအတြင္းျဖစ္တဲ့ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၁-ခုႏွစ္အထိ မုိဘုိင္းဖုန္းေတြဟာ လံုးေရ ၁၂ သန္းခြဲကေန သန္းေပါင္း ၆-ေထာင္နီးပါး ကမၻာ့အႏွ႔ံအျပားရွိ သံုးစြဲသူထံသုိ႔ ကုမၸဏီေပါင္းစံုကေန ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ခဲ့ၾကတယ္။ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈကုိ ရည္ရြယ္ၿပီး ေစ်းကြက္ ထုိးေဖာက္မႈႏွင့္အတူ ပိရမစ္ေအာက္ေျခ တုန္႔ျပန္မႈ အရပါ မုိဘုိင္းေစ်းကြက္ကုိ ခ်ဲ့ထြင္ခဲ့ၾကတယ္။
မွတ္ခ်က္။ (ပိရမစ္ေအာက္ေျခ စီးပြားေရး ဆုိတာ - လူဦးေရအမ်ားဆံုးႏွင့္ အႏြမ္းပါးဆံုး စားသံုးသူကုိ ရည္ရြယ္ၿပီး ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုတ္ျခင္းကုိ ဆုိလုိတယ္။ ပိရမစ္ တစ္ခုတြင္ ေအာက္ေျခ အစိတ္အပုိင္းသည္ အႀကီးဆံုးျဖစ္တာကုိ ရည္ရြယ္ၿပီး ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္တြင္ ဤနာမည္ကုိ ယူသံုးထားျခင္း ျဖစ္တယ္။)
မိုဘိုင္းဖုန္း သမုိင္းေၾကာင္း
မုိဘုိင္ဖုန္းကေတာ့ ရွည္လ်ားတဲ့ ေနာက္ခံ သမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ပါ။ ကေနဒါဖြား အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား ရက္ဂ်င္နယ္ ဖက္စင္ဒင္ရဲ့ တီထြင္ခဲ့တဲ့ ေရေၾကာင္းသံုး ေရဒီယုိဖုန္းနဲ႔ကုိ သမုိင္းေကာက္ရမွာပါ။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက စတင္အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ စစ္သံုး ေရဒီယုိလႈိင္း ဆက္သြယ္မႈမွသည္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ လူထုသံုး တယ္လီဖုန္းဆီသုိ႔ မုိဘုိင္းဖုန္းသမိုင္းက ရွည္လ်ားလွပါတယ္။
ေဒါက္တာ မာတင္ကူးပါ
ကားတစ္စီးကေန ပထမဦးဆံုး တယ္လီဖုန္း ေခၚဆုိႏုိင္တာက ၁၉၄၆၊ ဇြန္လ ၁၇-ရက္ေန႔ပါ။ ေနရာကေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ မစ္ေဆာ္ရီျပည္နယ္က စိန္႔လူ၀စ္ ဆုိတဲ့ ၿမိဳ့ေလးကပါ။ အေမရိကန္ ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဘယ္လ္စစ္စတမ္ (ေခါင္းေလာင္းစနစ္) ရဲ့ မုိဘုိင္းတယ္လီဖုန္း ၀န္ေဆာင္မႈနဲ႔ စတင္ခဲ့တာပါ။ (အဲဒီကုမၸဏီဟာ ယေန႔နာမည္ႀကီးေနတဲ့ အပ္ပယ္ကုမၸဏီသံုး မုိဘုိင္းစင္းကဒ္ျဖစ္တဲ့ ေအတီႏွင့္တီကုမၸဏီရဲ့ ျမစ္ဖ်ားခံ ကုမၸဏီတစ္ခု ျဖစ္တယ္။) ၁၉၅၆ ခုႏွစ္က်ေတာ့ ေအ (သုိ႔မဟုတ္) အမ္တီေအလုိ႔ ေခၚတဲ့ ကမၻာ့ ပထဦးဆံုး ေမာ္ေတာ္ကားသုံး ေအာ္တုိမစ္တစ္ မုိဘုိင္းဖုန္းစနစ္ကုိ ဆြိဒင္ႏုိင္ငံမွာ စတင္ျဖန္႔ခ်ိႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဒီမုိဘုိင္းဖုန္းမွာ ဖန္ျပြန္အလြတ္ႏွင့္ ခလုတ္အဖြင့္အပိတ္ စနစ္ကုိ အသံုးျပဳခဲ့တာပါ။ အေလးခ်ိန္ကေတာ့ ၄၀ ဂရမ္ေလာက္ ရွိပါေသးတယ္။
ေမာ္ေတာ္႐ုိလာကုမၸဏီရဲ့ သုေတသနသမား ေဒါက္တာမာတင္ကူးပါဟာ အလြတ္ လက္ကုိင္ဖုန္းကုိ ပထဦးဆံုး တီထြင္သူအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ပါတယ္။ ဘယ္လ္လဗ္လုိ႔ေခၚတဲ့ ေခါင္းေလာင္းသံုးစနစ္ စမ္းသပ္ခန္းကေန သီးျခား လက္ကုိင္ဖုန္းအျဖစ္ ခြဲထြက္ႏုိင္ခဲ့တာကုိး။ အရင္ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ယာဥ္မွာ တပ္ဆင္တဲ့ ဖုန္းေတြကုိသာ တီထြင္ႏုိင္ခဲ့တယ္မုိ႔လား။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၃-ရက္ေန႔တြင္ မာတင္ကူးပါဟာ သူ႔ရဲ့ ၿပိဳင္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ဘယ္လ္လဗ္က အင္ဂ်င္နီယာ ဂ်ဳိလ္အက္စ္အီဂဲလ္ထံသုိ႔ ပထမဦးဆံုး လက္ကုိင္ဖုန္း အသံုးၿပဳၿပီး ေခၚဆုိခဲ့တယ္။ လက္ကုိင္ဖုန္းက ႀကီးလည္းႀကီး ေလးလည္းေလးေနေတာ့ တစ္ခါတရံ အထုိင္စက္ကုိ ေအာက္ခ်ကာ မုိဒန္ (တစ္ဆင့္ခံစက္) ျဖင့္ ေျပာခဲ့ရတယ္။
၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာ ပထမဦးဆံုးျဖစ္တဲ့ ေအာ္တုိဆယ္လူလာ ကြန္ရက္ကုိေတာ့ အင္တီတီ ကုမၸဏီက ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ စတင္ျဖန္႔ခ်ိခဲ့တယ္။ ေျမေအာက္ရထားရွိ ဘူတာ႐ုံေတြမွာ သံုးဖုိ႔ စမ္းသပ္တဲ့ သေဘာပါ။ အလားတူ ၁၉၈၁-ခုႏွစ္မွာ ေနာ္ဒစ္မုိဘုိင္းတယ္လီဖုန္း (အင္အမ္တီ) စနစ္နဲ႔ ဒိန္းမတ္၊ ဖင္လန္၊ ေနာ္ေ၀းႏွင့္ ဆြိဒင္ႏုိင္ငံေတြမွာ တပ္ဆင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ သံုးစြဲခဲ့တဲ့ ၀မ္းဂ်ီကြန္ရက္ကုိေတာ့ ခ်ီကာဂုိအေျခစုိက္ အေမရိတက္ခ်္ ကုမၸဏီကေန ၁၉၈၃-ခုႏွစ္မွာ စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့တယ္။ ေမာ္ေတာ္႐ုိလာကုမၸဏီရဲ့ ဒီနတက္ခ်္ မုိဘုိင္းဖုန္း နည္းပညာကုိ အသံုးျပဳတာပါ။ အဲဒီကေန စၿပီးေတာ့ တစ္ကမၻာလံုး လုိက္ၿပီး သံုးစြဲခဲ့ၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၁၉၈၀ ၀န္းက်င္မွာ ယူႏုိက္တက္ကင္းဒမ္ (ဂရိတ္ၿဗိတိန္)၊ မကၠစီကုိနဲ႔ ကေနဒါတုိ႔က ဒီနည္းပညာကုိ သုံးစြဲခဲ့ၾကတယ္။
ႏုိကီယာမုိဘုိင္းဖုန္း ဆားကစ္ျပား
အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ဆဲလ္ဖုန္းေတြ ေျခလွမ္း စခ်ေနတဲ့အခ်ိန္ အေတာအတြင္း ဖက္ဒရယ္ ကြန္ျမဴနီေကရွင္း ေကာ္မရွင္က ၿမိဳ့တစ္ၿမိဳ့စီအတြက္ ေအာ္ပေရတာစခန္း ၂-ခုစီ ခ်ဲ့ထြင္ခဲ့တယ္။ ဒါကေတာ့ မိမိရဲ့ ဆဲလ္ဖုန္း ၀န္ေဆာင္မႈႏွင့္အတူ သြားေလရာတုိင္းမွာ သံုးစြဲႏုိင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ၿပီး ခ်ဲ့ထြင္တာပါ။
၁၉၉၁-ခုႏွစ္မွာ ဒုတိယမ်ဳိးဆက္လုိ႔ေခၚတဲ့ တူး-ဂ်ီ ဆဲလ္လူလာ နည္းပညာကုိ ေရဒီယုိလင္ဂ်ာ ကုမၸဏီကေန ဖင္လန္ႏုိင္ငံမွာ စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့ျပန္တယ္။ ဒီတစ္ခါ ဂ်ီအက္စ္အမ္ နည္းပညာ အသုံးျပဳ မုိဘုိင္းဖုန္းနဲ႔ပါ။ ဒါဟာလည္း လက္ရွိသံုးစြဲေနတဲ့ ၁-ဂ်ီ ကြန္ရက္ေအာ္ပေရတာကုိ ဒီေအာ္ပေရတာအသစ္က ေျခတစ္လွမ္းတုိး စိန္ေခၚလုိက္ျခင္းလုိ႔လည္း ဆုိရပါမယ္။
ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္အၾကာျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၁-ခုႏွစ္မွာေတာ့ တတိယမ်ဳိးဆက္လုိ႔ေခၚတဲ့ သရီး-ဂ်ီ နည္းပညာကုိ ဂ်ပန္မွာ စတင္သံုးစြဲခဲ့ျပန္တယ္။ ဒလ်ဴစီဒီအမ္ေအ နည္းပညာနဲ႔ပါ။ အင္တီတီ ဒုိကုိမုိ ကုမၸဏီက ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးတာပါ။ ဒါကလည္း အသစ္အဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အေဟာင္းနည္းပညာကုိ ထပ္ျမွင့္လုိက္တဲ့ သေဘာပါပဲ။ သရီးပြိဳင့္ဖုိက္-ဂ်ီ၊ သုိ႔မဟုတ္ သရီး-ဂ်ီပလပ္၊ သုိ႔မဟုတ္ တာဘုိ သရီး-ဂ်ီ နည္းပညာကုိ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ လက္ခံႏုိင္တဲ့ ေဒတာကုိ ျမွင့္တင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ယူအမ္တီအက္စ္ ကြန္ရက္က လက္ခံရယူၿပီး အခ်က္အလက္မ်ားနဲ႔ သုိေလွာင္မႈပမာဏကုိ ျမန္ႏႈန္းျမင့္နည္းနဲ႔ လႊဲေျပာင္းေပးတာပါ။
စင္းကဒ္ နမူနာ
မုိဘုိင္းဖုန္း အသြင္သဏၭာန္
မုိဘုိင္းဖုန္း အားလံုးမွာေတာ့ ဘံုဆုိင္ (ေယဘုယ်သေဘာ) ပုံသဏၭာန္တစ္ခု အတူအညီ ရွိၾကျမဲပါ။ ဒါေပမယ့္ မုိဘုိင္းဖုန္း ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္႐ုံအမ်ားစုက သူတုိ႔ရဲ့ ထုတ္ကုန္ကုိ အမ်ားနဲ႔မတူ တမူထူးျခားေအာင္ ႀကိဳးစား ထုတ္လုပ္ေလ့ရွိတယ္။ ၀ယ္ယူသံုးစြဲသူမ်ားအႀကိဳက္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ အပုိမ်ားကုိ ထည့္သြင္းေပးၾကတာပါ။ ဒီအခ်က္ကပဲ အႏွစ္ ၂၀ ကာလအတြင္း မုိဘုိင္းဖုန္းရဲ့ ႀကီးက်ယ္တဲ့ တီထြင္မႈနဲ႔ တစ္စစ တုိးတက္လာတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြပါ။
မုိဘုိင္းဖုန္းတုိင္း တူညီမႈ ရွိၾကတဲ့ (ေယဘုယ်) လကၡဏာသြင္ျပင္မ်ားမွာ-
၁။ ဘကၳရီ (ဖုန္းအတြင္းရွိ လုပ္ေဆာင္ခ်က္အားလံုးကုိ ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ပါ၀ါ)
၂။ အခ်က္အလက္ ျဖည့္သြင္းမႈ တန္ဆာပလာ (ခလုတ္ခံု၊ တုိ႔ထိ မ်က္ႏွာျပင္ စသည္မ်ား)
၃။ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ဖုန္းေခၚဆုိႏုိင္မႈ၊ စာအတုိအထြာ (မက္ေဆ့ခ်္) ေပးပုိ႔ႏုိင္မႈ
၄။ ဂ်ီအက္စ္အမ္ အားလံုးကုိ စင္းကဒ္ ထည့္သြင္းၿပီး လုိင္းအခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ႏုိင္မႈ၊ စီဒီအမ္ေအ ဖုန္းမ်ားမွာလည္း အလားတူ အာရ္-ယူအုိင္အမ္ ကဒ္ကုိ ထည့္သြင္းၿပီး ဆက္သြယ္ရသည္။
၅။ တစ္ဦးသံုးျဖစ္တဲ့ ဂ်ီအက္စ္အမ္၊ ဒဗလ်ဴစီဒီအမ္ေအ၊ အုိင္ဒီအီးအင္နဲ႔ အခ်ဳိ႔ေသာ ၿဂိဳဟ္တုဖုန္း အပါအ၀င္ ဖုန္းအားလံုးမွာ အုိင္အမ္အီးအုိင္လုိ႔ ေခၚတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ မုိဘုိင္းဖုန္းကုန္စည္ မွတ္ပံုတင္ဌာနေအာက္တြင္ တိက်တဲ့ ဖုန္းနံပါတ္နဲ႔ တစ္စုတစ္စည္းတည္း ရွိေနရျခင္း-တုိ႔ ျဖစ္သည္။
ျခံဳငံုၿပီး တင္ျပရရင္ ဖုန္းေခၚ ရ႐ုံေလး အေျခခံ နည္းပညာ အနည္းငယ္ကုိသာ ထည့္သြင္းထားတဲ့ အဆင့္နိမ့္ မုိဘုိင္းဖုန္းေတြကို “ပုံစံဖုန္း” လုိ႔ ေခၚဆုိၾကၿပီး၊ ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာကဲ့သုိ႔ အသံုးခ်ေဆာ့၀ဲလ္ေတြကုိ ထည့္သြင္းၿပီး အဆင့္ျမွင့္ထားတဲ့ မုိဘုိင္ဖုန္းေတြကို “စမတ္ဖုန္း” လုိ႔ ေခၚဆုိၾကတယ္။ ဒီစမတ္ဖုန္းကုိ ဘလက္ဘာရီရဲ့ ရင္မ္၊ ႏုိကီယာရဲ့ အင္န္-စီရီး၊ ပမ္လ္ရဲ့ ပရီ၊ အိပ္ခ်္တီစီရဲ့ ဒရိမ္၊ အပ္ပယ္လ္ရဲ့ အုိင္ဖုန္းတုိ႔က မာလ္တီမီဒီယာစနစ္ကုိ ထည့္သြင္းၿပီး ကြန္ပ်ဴတာတစ္လံုးအလား စမတ္က်က် အသံုးျပဳႏုိင္ေအာင္ တီထြင္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္-
